1. Akcja ma miejsce w miałym miasteczku, w dzień (To dzień biały! to miasteczko!)
2. Podmiotem lirycznym jest mężczyzna, reprezentant epoki romantyzmu. Ujawnia się w końcowych partiach utworu. Wcześniej przyjmował jedynie postawę obserwatora i przytaczał wypowiedzi postaci. Solidaryzuje się z tłumem, tak jak oni wierzy dziewczynie, że widzi zmarłego Jasia i jej współczuje.
3. Podmiot liryczny najważniejszą dyskusje toczy ze starcem
4. Zdania często są krótkie, urywane, zakończone wielokropkiem. W końcowych partiach, gdzie wypowiada się narrator, zdania stają się dłuższe, wyważone, następuje wyciszenie tonacji wiersza, nastrój zmienia się z tajemniczego i tragicznego w podniosły. Służy to uwypukleniu puenty ballady.
5. epitet: biały dzień, porównanie: biały jak chusta, symbole: szkiełko i oko, martwe prawdy, anafora:
To strzela wkoło oczyma,
To się łzami zaleje,
6. Narrator ujawnia się jako romantyk, sprzymierzeniec tego, co ludowe i pierwotne. Dla niego najważniejszy jest głos serca, podążanie za intuicją i uczuciami. Wierzy w zjawiska ponadzmysłowe, w istnienie zaświatów. Starzec zaś jest klasykiem, racjonalistą pokładającym ufność w nauce, której symbolem są szkiełko (teleskopu do patrzenia na gwiazdy lub mikroskopu do obserwacji cząstek świata) i oko (narząd zmysłu). Wierzy w to, co może zobaczyć i zbadać, wszystko inne to dla niego "duby smalone", czyli wymysły. Badając świat, dostrzega tylko jego elementy - to, z czego jest złożony (proszek, gwiazdy), ale nie potrafi odkryć prawd żywych, które są istotą świata. Te prawdy to właśnie odczucia, przeżycia, emocje, głos płynący z serca. One pozwalają dotrzeć do najgłębszych tajemnic świata, zbliżyć się do zjawisk ponadzmysłowych. Kto nie zna tych prawd, nie zobaczy cudów, które mają miejsce dookoła niego. Dlatego narrator napomina starca, by kierował się głosem serca (miej serce) i zważał na to, co czują inni (i patrzaj w serce)
