👤

Napisz na czym polegały reformy ustrojowe Sejmu Wielkiego i dlaczego nie udało się wprowadzić reformy Rzeczpospolitej na stałe?.

Odpowiedź :

Sejm Czteroletni (zwany również Wielkim) zawiązał się 6 października 1788 roku na pierwszą kadencję.

W trakcie pierwszej kadencji sejm zażądał wycofania wojsk rosyjskich z Ukrainy, uchwalił zwiększenie wojsk (aukcję) do 100 tysięcy. Zniósł Radę Nieustającą, czyli organ kontroli władzy, pozostający pod rosyjską kuratelą. Uchwalił również ofiarę dziesiątego grosza, czyli podatek dla szlachty od 1/10 dóbr oraz 1/5 dóbr od duchowieństwa.

W listopadzie 1790 roku nastąpiły ponowne wybory i nastała druga kadencja Sejmu Wielkiego. W trakcie drugiej kadencji wprowadzono prawo o sejmikach, które pozbawiało praw do głosu gołotę. Gołota jako biedna szlachta była bardzo przekupna i dlatego postanowiono pozbawić ich praw, aby pozbyć się wpływów finansowych z sejmu.  W kwietniu 1791 roku wprowadzono również prawo o miastach, które gwarantowało nietykalność osobistą mieszczanom oraz znosiło podział na zajęcia miejskie i szlacheckie, nadawała możliwość mieszczanom nabywania dóbr ziemskich. Ustawa o miastach weszła w skład Konstytucji 3 maja

3 maja 1791 roku przez aklamację (czyli jednogłośnie) wprowadzono ustawę rządową - Konstytucję. Konstytucja 3 maja wprowadziła dziedziczną monarchię konstytucyjną, zasadę zwierzchnictwa narodu (król nie był "z bożej łaski", a "z woli narodu"), zlikwidowała liberum veto, wprowadzono zasadę trójpodziału władzy oraz dwuizbowy parlament.

Konfederację targowicką zawiązano w Petersburgu 27 kwietnia 1792 roku, by obronić "kardynalne prawa szlacheckie" (liberum veto, nietykalność szlachty, nieograniczona kontrola nad chłopami, prawo do wypowiadania nieposłuszeństwa królowi, zasada wolnej elekcji, nierozerwalność unii Polski z Litwą). Ogłoszoną ją 14 maja 1792 roku w Targowicy i zwróciła się do Rosji o zbrojną pomoc. Wybuchła wojna polsko-rosyjska, Katarzyna II zażądała od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przystąpienia do konfederacji Targowickiej, grożąc detronizacją. Król, po bitwie pod  Zieleńcami przystąpił do konfederacji, zaprzestano walki, a wojska rosyjskie weszły do Warszawy. W państwie targowiczanie przejęli władzę. Zaczęto prześladować zwolenników Konstytucji oraz wprowadzono cenzurę. W styczniu 1793 podpisano prusko-rosyjski traktat rozbiorowy, powodem miało być przeciwdziałanie w Polsce szerzeniu się "zarazy jakobińskiej". Zwołano sejm 17 sierpnia tego samego roku w Grodnie, był to ostatni sejm w Rzeczpospolitej. Ratyfikowano na nim traktaty rozbiorowe. Podczas ratyfikacji posłowie milczeli, co uznano za zgodę. Na posiedzeniu przywrócono również Radę Nieustającą oraz prawa kardynalne, przy czym prawo do liberum veto miało się ograniczać do spraw najważniejszych. Tym samym cofnięto reformy Sejmu Wielkiego. Udało się jednak zachować część reform, zachowano trójpodział władzy oraz prawa mieszczan. Reformy Sejmu Wielkiego upadły ze względu na zbrojną interwencję Rosji przy pomocy konfederacji Targowickiej i uzależnienie kraju od dworu w Petersburgu. W obawie przed represjami część działaczy związanych z Konstytucją zrezygnowała z działalności politycznej lub udała się na emigrację.

Go Studier: Inne Pytanie