Odpowiedź :
- Pyrrusowe zwycięstwo to zwycięstwo osiągnięte znacznymi stratami, często większymi niż pokonany. Takie zwycięstwa na dłuższą metę nie mają sensu. Jest to odwołanie do zwycięstw króla Pyrrusa nad armią Republiki Rzymskiej.
- Trzy przyczyny kryzysu cesarstwa rzymskiego:
- barbaryzacja armii
- degeneracja moralna starożytnych Rzymian
- kłótnie o władzę i częste zmiany na tronie (kryzys III wieku i późniejsze dzieje cesarstwa)
- ataki barbarzyńców (np. Hunów)
3. Przyczyny wojen punickich:
- rywalizacja Rzymu i Kartaginy w zakresie handlu
- walka o nowe tereny (np. Kartagina zajęła półwysep iberyjski)
- walka o hegemonię na Morzu Śródziemnym
- chęć zniszczenia głównego wroga, Rzymu, przez Hannibala
Przebieg wojen punickich: Hannibal zaatakował przez Alpy Rzymian. Z początku odnosił wielkie zwycięstwa, jak na przykład bitwa nad rzeką Ticinus, nad rzeką Trebią i nad jeziorem Trazymeńskim. Jednak z czasem okazało się, że Rzym jest w stanie cały czas się aprowizować i rekrutować nowe armie, ponieważ wojna toczy się na jego terytorium. W dodatku Hannibal liczył na poparcie italskich miast, a poparła go tylko niewielka część Italii. To spowodowało, że wkrótce Rzym przeszedł do ofensywy. Wypędzono Hannibala z Italii, a następnie Rzymianie zajęli półwysep iberyjski, gdzie zabito brata Hannibala. Następnie wojna przeniosła się do Afryki, gdzie Kartagina już tylko się broniła. Świetny wódz, Scypion Afrykański, pokonał w końcu pod Zamą (202 rok przed naszą erą) Hannibala, a wojna toczyła się do 201 roku przed naszą erą, kiedy to zawarto bardzo surowy dla Kartaginy pokój. Skutki tej wojny były takie, że Kartagina stała się stosunkowo małym i słabym państwem, podległym Rzymowi. Kartagina straciła Hiszpanię, całą flotę, zadłużyła się poprzez wielki trybut, który musiała wypłacić Rzymowi. Rzym zyskał nowe prowincje, a także stał się panem Morza Śródziemnego. Handel i zyski z handlu śródziemnomorskiego przeszły w ręce Rzymu. Dalszym skutkiem jest także III wojna punicka i ostateczna likwidacja państwa kartagińskiego, a nawet samego miasta Kartaginy.
4. Skutki podbojów rzymskich:
- znaczne rozszerzenie geograficzne państwa rzymskiego
- niewydolność ustroju republikańskiego - o ile republika sprawdzała się, gdy Rzym był mniejszym państwem, o tyle ustrój ten nie działał, kiedy republika tak się rozrosła
- przymus zwiększenia armii
- wcielenie do Rzymu wielu nowych barbarzyńskich ludów i stanięcie przed ważnym pytanie: co zrobić z ludnością miejscową?
- konieczność reformy systemu wojskowego
- wzrost znaczenia wodzów
- osłabienie roli senatu kosztem roli wodzów
5. Podział społeczeństwa Rzymu:
- u szczytu władzy i bogactwa stali patrycjusze - najbogatsza warstwa ludzi, którzy pełnili jednocześnie najważniejsze urzędy (senatorów, konsulów, pretorów, cenzorów i zarządców prowincji)
- niżej stali ekwici - tak zwani jeźdźcy, członkowie armii, którzy potem zajmowali się także handlem, dzierżawą ziemi czy finansami
- potem byli plebejusze - biedni obywatele Rzymu, którzy mieli jednak prawa obywatelskie i mogli sprawować urzędy
- niżej stali proletariusze - ludzie, których jedynym majątkiem były dzieci i głosy, ponieważ mieli prawa obywatelskie. Ci ludzie nie pracowali i żyli z datków państwa.
- później mamy ludzi, którzy mieszkali na terenie Republiki Rzymskiej, ale nie mieli praw obywatelskich i nie mogli sprawować rzymskich urzędów. Mieli jednak w obrębie swoich społeczności pewną autonomię, a za rządów Karakali stali się obywatelami.
- Najniżej stali niewolnicy - ci nie mieli żadnych praw, wykonywali najcięższe prace na polu i w kopalniach, byli własnością pana. Znacznie lepiej mieli greccy niewolnicy, którzy nieraz pełnili rolę nauczycieli czy nawet zarządców panów, dzięki czemu nieraz dochodzili do znacznej pozycji i majątku. Tu można jeszcze wyróżnić wyzwoleńców - ludzi, którzy zostali przez swoich panów uwolnieni i często potem przyjaźnili się z nimi i wspierali ich w różnych działaniach.