Po walkach polsko-kozackich z historią miłosną w tle (lub odwrotnie) Sienkiewicz postanowił krzewić ducha patriotyzmu, przypominając czasy najazdu Szwecji na Rzeczpospolitą w 1655 r. W przeciwieństwie do "Ogniem i mieczem", gdzie na początku kreśli wielki, historyczny obraz, "Potop" chyba pomogłem coś
