Romantyzm był epoką, w której literatura kreowała bohaterów samotnych, wątpiących w sens wszelkich wartości w tym miłość, ale też pełnych zapału, przekonania o konieczności działania, pragnących dokonać wielkich czynów, chcących zmienić świat.
Człowiek epoki romantyzmu to marzyciel, patriota, wojownik, nieszczęśliwy kochanek.
Romantycy to młodzi ludzie, którzy marząc o lepszym jutrze, chcą wspólnie działać dla wspólnego dobra. Taki postulat odczytamy w „Odzie do młodości“ Adama Mickiewicza.
Podmiotem lirycznym utworu nawołującym do przemiany świata jest natchniony romantyczny przywódca. Podkreśla, że przyszłość należy do młodych, bo to młodość reprezentuje cechy zdolne dokonać przemiany w świecie gdyż jest pełna zapału, energii i entuzjazmu. Młodość jest potęgą, która może czynić cuda, przenosić góry, ruszyć ziemską bryłą "z posad świata”.
Świat ludzi młodych jest pełen marzeń i planów na przyszłość, które wspólnie uda się zrealizować: „Razem, młodzi przyjaciele!“
Dla człowieka tej epoki istotne były prawdziwie romantyczne pierwiastki, takie jak marzenia, wiara ale też uczucia. Jednak romantyczny bohater jest nieszczęśliwym kochankiem jak tytułowy bohater powieści Goethego „Cierpienia młodego Wertera”.
Werter zakochuje się w pięknej Lottcie, narzeczonej Alberta. Nie mając szans u ukochanej, młodzieniec wyjeżdża, ale nie mogąc o niej zapomnieć, wraca tuż po jej ślubie. Odwiedza Lottę i porywa ją w ramiona, ta jednak wymawia mu dom. Ta wielka, namiętna, nieszczęśliwa miłość determinuje jego los, doprowadza do samobójstwa.
Romantyczny bohater był człowiekiem, dla którego ojczyzna była wielką wartością -to patriota. Takim był Konrad Wallenrod tytułowy bohater poematu Adama Mickiewicza.
Wallenrod poświęcił życie w słusznej walce z wrogiem ojczyzny, uciekając się w swoim działaniu do metod podstępu i zdrady, moralnie nagannych. Bohater zmuszony był dokonać dramatycznych wyborów: między szczęściem osobistym a wolnością kraju, honorem rycerskim i szansą na pokonanie wroga. Wybrał wolność ojczyzny i był całkowicie oddany jej sprawie.
Wojownikiem o Wielką Sprawę jest również Kordian, tytułowy bohater dramatu Juliusza Słowackiego.
Kordian był romantycznym kochankiem, który dzięki wędrówce po Europie, która stała się swoistą szkołą życia, został pozbawiony złudzeń co do mechanizmów, jakie kierują światem i z przeszedł przemianę, stając się bojownikiem o wolność. Planuje zabić cara, ale brakuje mu mocy psychicznej do zrealizowania zamierzonego zadania. Pada u drzwi cara, przez którego zostaje skazany na śmierć.
Bohater romantyczny to człowiek kierujący się prawami młodości i odruchami serca, szukający właściwych dróg, pożądający miłości, który chyba zbyt nadto ugrzązł w marzeniach. Był zbyt słaby, zbyt wrażliwy, nie udawało mu się zmierzyć z brutalną rzeczywistością dlatego często przegrywał w walce ze światem, przegrywał też w walce ze sobą. Przeceniał swoje możliwości, zapomniał o granicach rozsądku i moralności. Dlatego ponosił klęskę.
