Dynamika – jeden z elementów dzieła muzycznego, określający siłę dźwięku.
Większość instrumentów muzycznych cechuje się możliwościami wydobycia dźwięków o zróżnicowanej głośności.
Wyróżnia się dwa zasadnicze odcienie dynamiczne:
f (forte) – głośno
p (piano) – cicho
Oba odcienie występują w kilku stopniach natężenia:
Nazwa włoska Znaczenie
fff (fortissimo possibile) - możliwie najgłośniej
ff (fortissimo) - bardzo głośno
f (forte) - głośno
mf (mezzo forte) - dość głośno
mp (mezzo piano) - dość cicho
p (piano) - cicho
pp (pianissimo) - bardzo cicho
ppp (pianissimo possibile) - możliwie najciszej
(quasi) niente - (prawie) bezgłośnie
Pomiędzy mf i mp występuje tylko niewielka różnica głośności.
Dobór natężenia dźwięku w dużej mierze zależy od interpretacji i od umiejętności technicznych. Na przykład kontrastowanie pomiędzy pp i ppp wymaga dobrego opanowania instrumentu i jest niezwykle trudne dla początkujących instrumentalistów. Podobnie wydobycie fff wymaga często użycia znacznej siły, ale przy zachowaniu nadal mieszczącej się w granicach percepcji muzycznej barwy dźwięku.
Cały utwór może być skomponowany w tym samym odcieniu dynamicznym lub dynamika może być zmienna w czasie. Zmiany dynamiczne mogą być raptowne lub następować stopniowo. Oznaczane są graficznie lub słownie:
crescendo - stopniowy wzrost dynamiki dźwięku;
più forte - głośniej;
diminuendo (lub decrescendo) - stopniowy spadek dynamiki;
più piano - ciszej;
al niente - spadek dynamiki aż do zaniku dźwięku;
Nagłe zmiany dynamiczne, często ograniczające się do jednej nuty, zaznaczane są akcentem, wyrażanym graficznie lub słownie, np.:
subito forte - nagle głośno;
sforzato, sforzando (skrót: sf) - akcentując;
subito piano - nagle cicho;
Istnieje ponadto wiele określeń, odnoszących się do bliższego wyrażania siły brzmienia, np. :
accentuato - zaznaczając, akcentując
agitato - burzliwie
con forza - z siłą
con fuoco - ogniście, z temperamentem
con tutta la forza - z całą siłą
marcato - zaznaczając, akcentując
mezza voce - półgłosem
non troppo - nie zanadto
più - więcej, bardziej
simile - w ten sam sposób
sotto voce - półgłosem
súbito - nagle
tutti - wszyscy
una corda - na jednej strunie
