Odpowiedź:
Lata 1944/45–47. W miarę wyzwalania ziem pol. spod okupacji niem. następowało dość szybkie uruchamianie szkół, najczęściej dzięki inicjatywom lokalnych społeczności. Proces ten odbywał się w warunkach ruiny materialnej szkolnictwa i dotkliwych strat kadrowych. Likwidacja przez Niemców szkół wyższych i średnich, zakładów kształcenia nauczycieli, znaczne zubożenie treści i obniżenie poziomu nauczania w szkołach powszechnych i zaw. spowodowały straty, których nie mogła zrekompensować akcja tajnego nauczania.
W pierwszych latach powojennych ustrój szkolnictwa i programy nauczania ulegały nieznacznym tylko modyfikacjom. Podstawą nauczania pozostały programy przedwojenne. Obowiązywały też dawne podręczniki.
Dla zaspokojenia potrzeb kadrowych szkolnictwa tworzono nowe licea pedag. o znaczniu okrojonym w stosunku do przedwojennego programie nauczania oraz różnorodne kursy pedag.; umożliwiały one doraźne zaspokajanie potrzeb kadrowych, ale braki w wykształceniu ich absolwentów przez wiele lat niekorzystnie odbijały się na jakości pracy dydaktycznej i wychowawczej. Wielką zasługą nauczycieli był stosunkowo szybki rozwój szkolnictwa na Ziemiach Zachodnich i Północnej części kraju.
W pierwszych latach powojennych ustrój szkolnictwa i programy nauczania ulegały nieznacznym tylko modyfikacjom. Podstawą nauczania pozostały programy przedwojenne. Obowiązywały też dawne podręczniki. W 1945 przeprowadzono niewielkie zmiany w materiale nauczania języka pol., dodając m.in. tematykę lat wojny i okupacji oraz zagadnienia życia współcz.; w programie nauczania historii uwzględniono zagadnienia rozwoju społ. i gospodarczego Polski oraz ruchów chłopskich i robotniczych; do szkoły powszechnej wprowadzono naukę języka obcego. Mimo zerwania konkordatu ze Stolicą Apostolską, nauka religii była nadal obowiązkowa we wszystkich szkołach publicznych oraz prywatnych, korzystających z dotacji państw. lub samorządowych. Podobnie jak przed wojną znaczny odsetek szkół średnich ogólnokształcących, zaw. oraz przedszkoli był utrzymywany przez samorządy, organizacje społ. i wyznaniowe oraz przez osoby prywatne. Rozwojowi szkół towarzyszyła masowa produkcja tanich podręczników szkolnych, wydawanych przez utworzone 1945 w Warszawie Państw. Zakłady Wydawnictw Szkolnych oraz przez Naszą Księgarnię; do końca 1947 wydały one ok. 45 mln egzemplarzy podręczników. Wyrównywaniu zaniedbań kulturalnych, likwidacji analfabetyzmu oraz umożliwianiu zdobycia wykształcenia przez pracujących służyły różnorodne instytucje oświaty dorosłych, m.in. szkoły i kursy dla pracujących, uniwersytety lud. i uniwersytety powszechne, biblioteki publiczne. Szczególną rolę w tej dziedzinie odegrały instytucje społ.: Lud. Inst. Oświaty i Kultury, Tow. Uniwersytetów Lud. RP, Tow. Uniwersytetu Robotniczego, związki zaw. i organizacje młodzieżowe.
Lata 1948–60. Po wyborach do Sejmu Ustawodawczego (I 1947) rozpoczęto przygotowania do wielkiej ofensywy ideologicznej w szkolnictwie, która przybrała na sile 1948. Założenia pracy dydaktyczno-wychowawczej w szkołach miały się opierać na marksist.-leninowskich podstawach; szkoła miała wyrabiać przekonanie o wyższości socjalizmu, wiązać patriotyzm z internacjonalizmem oraz zaznajamiać ze Związkiem Radzieckim jako gł. partnerem i sojusznikiem Polski Ludowej. Nowe programy nauczania wprowadziły obowiązkową (1949) naukę języka rosyjskiego. Równocześnie likwidowano szkoły prywatne; stopniowo usuwano religię z nauczania szkolnego. Wiele społ. instytucji oświat. uległo likwidacji lub zostało poddanych kontroli państwa.
W 1948 władze państw. zrezygnowały z upowszechniania 8-klasowej szkoły podstawowej. Od tej pory podstawą organizacyjną i programową systemu szkolnego stała się obowiązkowa szkoła 7-klasowa, na której opierał się stopień licealny (klasy VIII–XI) szkół ogólnokształcących oraz wszystkie szkoły zaw.; od 1948/49 funkcjonowały szkoły ogólnokształcące stopnia podstawowego i licealnego
Lata 1961–89. Nowa reforma szkolna, zapoczątkowana ustawą sejmową z 15 VII 1961, wprowadziła 8-klasową szkołę podstawową. Przedłużenie o jeden rok nauki w szkole podstawowej miało umożliwić rozłożenie materiału nauczania na dłuższy okres, a tym samym zmniejszyć zjawisko drugoroczności. Ustawa przedłużała obowiązek szkolny do 17 roku życia. Potwierdziła zasady jednolitości, bezpłatności, publiczności i świeckości instytucji edukacyjnych. Po raz pierwszy za integralny element systemu oświat. zostały uznane placówki wychowania pozalekcyjnego i pozaszkolnego.
W 1971 rozpoczęto prace nad nowym modelem systemu edukacyjnego, który miał zagwarantować m.in. powszechne wykształcenie średnie.
