Zadanie 4.
O teorii ról spotecznych
[...] ujmujac spoleczerstwo glównie od strony jego systemow kontrolnych, rozpatrywalismy jednostke i spoleczenstwo jako dwa byty stojace naprzeciw siebie. Spoteczenstwo byto pojmowane jako pewna zewnetrzna rzeczywistosc wywierajaca na jednostke presje i stosujaca wobec nie przymus. Gdyby poprzestac na tej wizji, mielibysmy zupelnie bledny obraz rzeczywistych stosunköw, mianowicie obraz mas ludzi bezustannie miotajacych sie na swych uwieziach, podporzadkowujacych sie organom kontrolnym ze zgrytaniem zebow, zmuszanych stale do postuszenstwa prez strach przed tym, co moze im sie w preciwnym razie przytrafic. [...] sprawy maja sie inaczej. Wiekszosc z nas zdaje sie tatwo znosic jarzmo spoteczenstwa. Dlaczego? [...] poniewaz my sami pragniemy tego, czego spoleczenstwo od nas oczekuje. Chcemy prestrzegaó zasad. Chcemy odgrywac role, które spoleczenstwo nam przeznaczyto. [...] Spoleczenstwo przesadza nie tylko o tym, co robimy, lecz takze o tym, czym jestesmy. [...] Teoria ról, jesli doprowadzic ja do logicznych konsekwencji, daje nam [...] wygodny system skrotów do opisu rozmaitych aktywnosci spolecznych. Dostarcza nam ona pewnej antropologii socjologicznej, to znaczy pewnego obrazu czlowieka, którego podstawa jest jego egzystencja w spoteczenstwie.
Obraz ten mówi, ze czlowiek gra role dramatyczne w wielkim widowisku spoleczerstwa i ze, ujmujac rzecz socjologicznie, jest on suma masek, które musi zakladad w tej grze. Osoba ludzka jawi sie obecnie takze w pewnym dramatycznym kontekscie, zgodnie z teatralna etymologia tego stowa (osoba dramatu - persona: termin techniczny okreslajacy w teatrze klasycznym maske aktora). Osoba jest postrzegana jako repertuar ról, z których kazda jest wyposazana w pewna tozsamosc. „Format" osoby mozna mierzyc liczba rol, które jest ona zdolna odgrywac. Biografia osoby przedstawia sie nam teraz jako nieprzerwany ciag wystepów scenicznych, odgrywanych dia rozmaitych widzów. Wystepy te wymagaja niekiedy radykalnych zmian kostiumów, a widzowie zawsze zadaja, aby aktor byt tym, kogo odgrywa.
4.1. Wyjasnij, czym rózni sie natura ludzka, ktorej dociekaja mysliciele w ramach antropologi filozoficznej, od obrazu cztowieka opisywanego w ramach antropologi socjologicznej.
4.2. Okresi, od czego zalezy sukces (szczescie) zyciowe jednostki zgodnie z teoria ról spotecznych.
